Odyolojide Maskeleme Nedir Nasıl Yapılır 2019

Odyolojide Maskeleme Nedir Nasıl Yapılır 2019

Aşağıdaki videodan maskeleme hakkında daha çok bilgiye ulaşabilirsiniz. Abone olarak yeni odyolojik videolardan haberdar olabilirsiniz.

Bu yazıya geçmeden önce ön yazı nitebiliğinde diğer yazıya burdan geçiniz.

Odyolojide, akustik olarak elde edilen bir eşiğin yükselmesine neden olan farklı bir uyarana, “maske” adı verir. Maske olarak kullanılan sesler genellikle dar bantlı veya geniş bantlı gürültülerdir. Bir kulağa, eşik seviyesini yükseltmek amacıyla “gürültü” verilmesine ise “maskeleme” denir. Klinikte maskeleme yapmanın amacı, hedef kulağa (test edilen kulak) verilen uyarımın test edilmeyen kulak tarafından duyulmasını engellemektir.

Maskelemenin doğru yapılabilmesi için üç temel değişken değerinin bilinmesi gerekir:

1. Test sırasında kullanılan kulaklığın kulaklar arası ses geçiş özelliğinin ne kadar olduğu;
2. Her iki kulağın hava ve kemik yolu eşikleri;
3. Etkili maske seviyesi

Kulaklar arası ses geçiş özelliği(Interaural Attenacion): Bir kulaktan verilen sesin diğer kulaktan duyulmasıdır. Örneğin sağ kulaktan verilen 100 dB şiddetindeki ses, sol kulaktan 50 dB şiddetinde duyuluyorsa, kulaklar arası geçiş azalması (KAGA/IA) 50 dB’dir. IA, kişiden kişiye değiştiği gibi, kullanılan kulaklık tipine ve test edilen frekansa göre de değişir. Ancak, klinik uygulamalarda, saf ses eşik testlerinde yaygın olarak kullanılan TDH 49 veya TDH 50 kulak üstü kulaklıklarda KAGA değerinin 250-8000 Hz aralığındaki tüm frekanslarda ve tüm bireylerde 40 dB olduğu kabul edilmiştir (Bkz Şekil 1)

Kulak içi kulaklıklar kullanıldığında, KAGA 80 dB’e kadar yükselebilmektedir. Ancak klinik uygulamalarda bu değer 60-70 dB arasında değişmektedir. Bu yazıda kulak içi kulaklıklarda KAGA 60 dB olarak kabul edilecektir. Kemik yolu vibratörler kullanıldığında ise KAGA 0 dB olarak kabul edilir. 2.Her iki kulağın hava ve kemik yolu eşikleri: Hangi kulağa maske verileceği ve maske gürültüsünün minimum/maksimum seviyelerinin saptanabilmesi için her iki kulağın maskesiz hava/kemik yolu eşiklerinin doğru bir şekilde saptanmış olması gerekir. Uyaranın bir kulaktan diğerine geçişini sağlayan kafatası kemiği olduğu için her iki kulağın maskesiz kemik yolu (KY) eşiklerinin bilinmesi çok önemlidir. Bir kulağın kemik yolu (KY) eşiği ile diğer kulağın hava yolu (HY) eşiği arasındaki fark, her iki kulağın kemik yolları arasındaki fark ve aynı kulağın HY ve KY arasındaki fark, güvenilir eşiklerin ve maskeli olarak saptanması gereken eşiklerin belirlenmesini sağlar (Bkz Şekil 2).

3.Etkili maske seviyesi (EMS): Pratik uygulamada, eşik seviyesinin 5 dB yükselmesine neden olan maske seviyesidir. Bireylere göre farklılık gösterebileceği gibi, kullanılan maske gürültüsünün özelliğine göre de değişiklik gösterir.Saf ses eşik testlerinin maskelenmesinde dar bant gürültü kullanılır. Dar bant gürültünün frekans genişliği, saf sesin frekans genişliğinden daha büyüktür. Bu nedenle kokleada yarattığı şiddet etkisi saf sesten biraz daha fazladır.

Her klinik EMS’ni kendi belirleyebilir. ESM’yi belirlemek için:

1. İyi kulağın 1000 Hz’de saf ses eşiği saptanır.
2. Saptanan eşiğin 5 dB altından aynı kulağa dar bant gürültü verilir. Eşik seviyesi tekrar kontrol edilir
3. Eşik seviyesinde 5 dB yükselme oluncaya kadar maske seviyesi 5’er dB yükseltilir. Bu yazıda EMS’i 5 dB SL olarak kabul edilecektir.

Minimum ve Maksim Maske Seviyelerinin Saptanması (Kulak üstü kulaklıklar için)

Minimum ve maksimum maske seviyesinin saptanması, maske başlangıç seviyesinin belirlenmesi açısından önemlidir. Maske seviyesi gereğinden yüksek olursa, sadece maskelenen kulağın değil, hedef kulağın da işitme eşiklerinin yükselmesine neden olur. Buna overmasking (fazla maske) denir. Eğer maske seviyesi, uyaranın test edilmeyen kulak tarafından duyulmasını engelleyemiyorsa bu duruma da yetersiz maskeleme denir. Minimum ve maksimum maske seviyesi, maskenin fonksiyonel şiddet aralığının belirlenmesini sağlar.

Odyolojide maskeleme minimum maske seviyesinin (MmS) saptanması:

MmS, kemik yolu ve hava yolu ölçümleri için ayrı ayrı hesaplanır. Her iki ölçümde de iki ayrı kriteri karşılaması gerekir. Kemik yolu maskelenirken, MmS’nin karşılanması gereken kriterler:

1. Maske seviyesi hedef kulağın KY eşiğinden en az 5 dB (etkili maske seviyesi) daha yüksek olmalıdır.
2. Maske seviyesi test edilmeyen kulağın HY eşiğinden en az 5 dB yüksek olmalıdır. Hangi kriterin gerektirdiği maske seviyesi daha yüksekse, o değer MmS olarak kabul edilir.

Odyolojide maskeleme de hava yolunu, MmS’nin karşılanması gereken kriterler:

1. Verilecek maske seviyesi ile hedef kulağın HY eşiği arasındaki fark en fazla 35 dB olmalıdır.
2. Verilecek maske seviyesi gürültü verilen kulağın HY eşiğinden en az 5 dB yüksek olmalıdır. Kriterlerden hangisi daha yüksek maske seviyesi gerektiriyorsa, o değer MmS olarak kabul edilir.

Maksimum maske seviyesinin (MM S) saptanması:

MMS, hava ve kemik yolu eşikleri için aynı formülle hesaplanır: Test edilen kulağın KY + 35 dB Bu formülün doğru uygulanabilmesi için ön koşul, test edilen kulağın kemik yolu eşiklerinin, HY eşiklerinden önceden saptanmış olmasıdır. Formülün dayandığı mantık şudur: Eğer bir kulaktan verilen ses kafatası aracılığı ile diğer kulağa aktarılıyorsa ve bu aktarım sırasında şiddetinden 40 dB yitiriyorsa (KAGA 40 dB ise), maske gürültüsü test edilen kulağın KY’nun 40 dB üzerine çıkmamalıdır. Aksi halde verilen gürültüyü hem maske verilen kulak hem de hedef kulak duyacaktır. Dolayısıyla hedef kulağın kokleası maskelendiğinden hem hava yolu hem de kemik yolu eşikleri yükselmiş olacaktır (over masking). Eğer test edilmeyen kulağın HY eşiği, maksimum maske seviyesinden (hedef kulağın KY + 35 dB) daha yüksekse, test sonuçları güvenilir olmayacaktır. Bu durumda kulak içi kulaklık kullanmak gereklidir. Çünkü kulak içi kulaklıklarda KAGA 60 dB kabul edildiğinden MM S, hedef kulak KY + 55 dB olacaktır. Bu durumda güvenli maske aralığı 30 dB artmış olacaktır.

Odyolojide maskeleme partımızın sonuna geldik devamı gelecetir. Odyolojide maskeleme hakkındaki bu yazı buradan alınmıştır.

KİŞİYE ÖZEL ODYOLOJİDE MASKELEME EĞİTİMLERİNE KATILMAK İÇİN FORMU DOLDURABİLİRSİNİZ!

[WMSG]