Odyologlar için Elektronörografi(ENOG) Nedir Nasıl Yapılır 2020

Elektronörografi(ENOG) Nedir?

Odyologlar için Elektronörografi(ENOG) adlı yazımıza geçmeden önce Elektronörografi‘nin tanımını yapalım. Elektronörografi facial sinirin elektriksel uyaran ile uyarılması sonucu oluşan kas aktivitesi ölçümüdür. Temel yapılış amacı facial sinirin nörofizyolojik bütünlüğünü ölçmektir.

Elektronörografi ve Facial Sinir (7. CN)

 7. cn karma bir sinir olup, birden fazla fonksiyonu vardır ve birden fazla nöron tipi barındırır. Afferent ve efferent uyarılmalardan sorumludur. SVE: Special Visceral Efferent  İçerisinde bulunan SVE özellikteki lifler facial sinirin kas innervasyonunu sağlar.

Facial Sinirin SVE İle İnnerve Ettiği Kaslar

1. Mimik Kasları
2. Musculus Buccinator
3. Musculus Platsima
4. Musculus Stapedius
5. Musculus Stylopharyngeus
6. Musculus Digastricus (venter posterior kısmı)

GVE: Genel Visceral Efferent

Salgı bezlerini uyarır.

1. Glandula Submandibularis
2. Glandula Sublingualis
3. Glandula Nasalis
4. Glandula Lacrimalis
5. Glandula Salivariae minores

SVA: Special Visceral Afferent

1. Dilin 2/3 anterior kısmının tat duygusunu alır.
2. Damak mukozasının tat duygusunu alır.

GVA: Genel Somatik Afferent

Konka auricularis ve meatus acusticus externusun duyusal innervasyonunu yapar.

Facial sinir periferik bir sinirdir. Aldığı duyuyu beyin sapına taşır. N. Vestibulocochlearis de aldığı duyuyu beyin sapına taşır.

N. Facialisin Beyinsapındaki Nucleusları

1. Nucleus nervi facialis (motor nucleus) (SVE lifleri innerve eder.)
2. Nukleus traktus solitarius (duyu nucleus) (SVA lifleri innerve eder.)
3. Nucleus salivatorius superior (parasempatik motor nucleus) (GVE lifleri innerve eder.)

N. facialisin duyu sinirini taşıyan yapıya N. İntermdius denir. N. Facialis ile N. İntermedius beyinsapından iki kök olarak çıkar. N. Facialis ve N. İntermedius beyisapındaki sulcus bulbopontinustan ayrılır. N. Facialis ve N. İntermedius beyinsapını terk ettikten sonra kafatası boşluğundadır. Meatus acusticus intercus içinden geçerek kafatasından çıkıp temporal kemiğe giriş yaparlar. Meatus acusticus intercus kafatası ile temporal kemik arasında ince bir tüneldir. Sinir meatus acusticus intercusun içinden geçerek temporal kemiğin petroz kısmına gelir. Meatus acusticus intercustan sonra sinir facial kanala (follopian kanal) giriş yapar.

Meatus acusticus intercusun içerisinde;

1. N. Facialis
2. N. Cochlearis
3. N. Vestibularis superior
4. N. Vestibularis inferior.

N. Facialis ve N. İntermedius facial kanalın içerisinde birleşir.

 Facial kanal 30mm uzunluğunda olup 3 kısma ayrılır:

1. Labirent segment: Facial kanal cochlea ve ssc’ın oradan geçiyor.
2. Timpanik segment: Facial kanal auris media’nın arka duvarından geçiyor.
3. Mastoid segment: Facial kanal mastoid hava hücrelerinin arka tarafından geçiyor.

Meatus acusticus intercusun bir özelliği N. Facialis ile N. İntermedius olarak ayrı olan sinirler fallopian kanala girdiğinde birleşip bir bütün olarak gider. N. Facialis fallopian kanal içerisinde dallar vermeye başlar. Genu’nun(sinirin 90 derecelik döndüğü yer) orda ganglion geniculum var. Ganglion geniculuma periferdeki sinirlerden tat duyusu, damak duyusu, konka auricularise ait duyu gelir. Ganglion geniculumun aksonunun adı n. İntermedius’tur. N. İntermedius sonrasında bu bilgiyi beyinsapına götürür. ( Ganglion geniculum n. Facialisin duyusal ganglionudur.)

N. Facialisin duyusal nucleusu n. tractus solitarius’dur. Nöron topluluğu periferde yer alıyorsa adına ganglion denir. Nöron topluluğu santralde yer arıyorsa adına nucleus denir. Genudaki ganglion geniculumdan sonra sinir 90 dönerek aşağıya doğru gider. Burada labirent segment en kısa (3-5 mm) segmente gelir. Facial kanalın en dar olduğu yer meatus acusticus internustan çıkıp facial kanalın devam ettiği yerdir. Darlığın olduğu yerde facial sinir darlığın büyük bir kısmını kaplar. Yüz felçleri en çok bu bölge kaynaklı olmaktadır. Sinir ganglion geniculumda duyusal bir nöronunu bırakıp döndüğünde bir dal verir. Buna n. petrosus majör denir.

N. petrosus majör içerisinde 2 lif taşır:

1. SVA lifleri
2. GVE lifleri

N. petrosus majörün içerisinden ilerleyen GVE lifler ganglion pterygo palatinuma gelir, ganglion pterygo palatinumdan da çıkan periferik lifler glandula lacrimalis, glandula nasalis ve glandula salivariae minoresi innerve eder.

 Sinir fallopian kanalın içerisinde ilerlemeye devam eder ve timpanik segmente geldiğinde dallar verir. Musculus stapediusu innerve etmek adına n. Stapedius dalını timpanik segmentte verir. Aynı bölgede başka bir dal daha verir ; n. chorda tympani. N. chorda tympani timpanik membranın hemen arkasından geçip malleus ile stapesin arkasındaki boşluktan geçip cavitas tympaninin diğer tarafından çıkar. N. chorda tympani SVA lifler taşır. Duyu siniridir. Dilin 2/3 anterior kısmından gelen tat duyusunu taşır. N. chorda tympaniye ait lifler biraz ilerledikten sonra n. Lingualis denilen sinirin içerisine girerler.

N. chorda tympani içerisinde ganglion submandibulareye ilerler. Submandibulareden çıkan lifler glandula submandibularis ve  glandula sublingualisi innerve eder. Sinir fallopian kanalda ilerlemye devam eder. Chorda tympaniden sonra mastoid segmente gelir. Mastoid segmentte dal vermemesinin amacı temporal kemikten dışarı çıkıyor olmasıdır. Chorda tympaniden mastoid segmentteki fenomen stilomasteideuma gelir. Buradan temporal kemik dışına çıkar.

Sinir burada yüzeye çıkar, temporal kemikten ayrılır ve tam ayrıldığı yerde dal verir. (N. Auricularis posterior) N. Auricularis posterior iki ayrı dala ayrılır.

1. Ramus occipitalis: Musculus occipitalisi innerve eder.
2. Ramus auricularis: Musculus auricularis posterior ve diğer auricula etrafındaki rudimenter kalmış kasları innerve eder.

N. digastricus ve N. Stylopharyngeus dallarını vererek innervelerini yapar. Bundan sonra sinir yönünü çevirir. Burada 5 dala ayrılır.

1. N. Temporalis
2. N. Zygomasticus
3. N. Buccalis
4. N. Mandibularis
5. N. Cervicalis

 Böylece facial sinir tüm innervasyonlarıyla görevini tamamlamıştır.

Facial Sinirde Problem Yaratan Hastalıklar

1. Bensparsi (En çok görülen)
2. Cerrahiye bağlı olarak yaralanmalar
3. Temporal kemik kırıkları
4. Otitis media
5. Herpes zoster oticus
6. Multiple skleroz
7. Mastoiditis
8. Kabakulak
9. Gullian barre
10. Santral sinir sistem hastalıkları
11. Glomus jugulare
12. Menenjioma
13. Facial sinir nöroma

Subjectif Değerlendirme Yöntemlerinden House Brackman Değerlendirme Skalası 6 seviyeden oluşur.

1. Seviye: Normal, 1/6
2. Seviye: Hafif zayıflık, 2/6
3. Seviye: Göz kapanmasının anormal olduğu orta derece zayıflık, 3/6
4. Seviye: İstemli göz kapanmasının olmadığı orta derece zayıflık, 4/6
5. Seviye: İleri derece zayıflık, 5/6
6. Seviye: Total facial paralizi, 6/6

6. Seviyedeki hastalara mutlaka Elektronörografi yapılmalıdır. 6 hariç diğerlerinde hareket var, bu hareketler sinirin kısmen de olsa çalıştığı anlamına gelir. Facial aralizisi olan kişiler istirahat halinde iken sağlam tarafa doğru çekerler. 2-5 arası durumlarda da tercihen yapılmasını objektif veri açısından literatür tavsiye eder.

Sinir Yaralanmaları

1. Neuropraxia: En hafif olan durumdur. Geri dönüş tam beklenir. Sinir anatomik bütünlüğünü korurken sinirin iletiminde zorluk vardır.
2. Neurotmesis: En ağır olan durumdur. Sinirde kopukluk vardır. Anatomik ve fizyolojik bütünklük bozulmuştur.
3. Axonotmesis: Sinirin iç liflerinde problem varken, dış sarmal liflerde problem olmamasıdır.

 Sinirin hem anatomik hem de fizyolojik açıdan fonksiyonunun bozulması wallerian dejenerasyonu’dur.

 3 günde max. seviyeye ulaşır. Facial paralizisi gerçekleştikten sonra ilk 3 gün ENOG testi yapılmaz. Çünkü dejenerasyon tam gerçekleşmemiştir. Her şey normal çıkabilir.

  Wallerian dejenerasyonu proksismalden distale doğrudur yani yaralanan bölgenin distaline doğru ilerler. Çünkü artık sinir uyarı alamaz. Geriye doğru da olur fakat ilk ranvier boğumuna kadar. ENOG testi 21. güne kadar yapılır. 21. günden sonra yapılmasının bir anlamı yoktur. Sinir kendini yenileyeemzse ölür.