Video Head İmpulse Test (vHIT)
İlk olarak 1998 yılında Halmagyi–Curthoys tarafından periferal vestibüler sistemin tek taraflı hipofonksiyonunu tanımlamak amacıyla geliştirilmiştir. Önemli yatak başı muayene yöntemlerinden biri olan baş itme testinde (head impulse test – HIT) hasta genellikle klinisyenin burnuna ya da farklı bir noktaya sabit bakarken başı hızlı, yüksek ivmeli, randomize olarak sağa ve sola çevrilir.
HIT’te başın çevrilmesi ile semisirküler kanalların içinde bulunan sıvılar yer değiştirir, vestibüler tüy hücrelerinin uyarılması sonucu oluşan değişiklikler semisirküler kanalların vestibüler çekirdeğine gönderilir, daha sonra her iki gözün oküler kaslarının motor nöronlarına uyarı gider ve sonuç olarak düzeltici göz hareketi meydana gelir (Aw ve ark., 1996).
Vestibüler sistemi normal olan bireyler baş itme hareketi esnasında gözlerini hedefte sabit tutabilir. Anormal VOR’a sahip bireyler ise gözlerini hedefte sabit tutamazlar, göz baş ile beraber hareket eder ve hedefte sabit duramayan göz düzeltici bir göz hareketi ile tekrar hedefe gelir. Bu düzeltici göz hareketi çıplak gözle görülebiliyor ise açık (overt) sakkad, çıplak gözle görülemiyor ekipman aracılığı ile tespit edilebiliyor ise gizli (covert) sakkad olarak adlandırılır. Açık sakkadlar baş hareketi bittikten sonra olduğu için çıplak gözle görülebilir, gizli sakkadlar baş hareketi esnasında meydana geldiği için çıplak gözle görülemezler. Sakkadların varlığı kanal parezisi lehine yorumlanır (Halmagyi ve ark., 2017).
İlk başlarda horizontal semisirküler kanallar değerlendirilmiştir ancak HIT’e video entegre edilmesi ile tüm semisirküler kanallar değerlendirilebilir hale gelmiştir (Blödow ve ark., 2014).
vHIT ile düzeltici sakkadların varlığı, VOR kazancının normal sınırlarda olup olmadığı ve semisirküler kanallar arasındaki asimetri değerlendirilir. Sağlıklı bireylerde VOR hızının baş hızına eşit veya çok yakın olması (bir veya bire yakın) beklenir. Tek taraflı periferik vestibüler patolojilerde VOR kazancı azalır, genellikle 0.7’nin altına düşer. Başın patolojik tarafın tersi yönüne hareket ettirilmesi sonucu yavaş fazı patolojik tarafın tersi, hızlı fazı patolojik tarafa doğru olan düzeltici göz hareketi meydana gelir (Aminoff, 2012; Blödow ve ark., 2014; Cerchiai ve ark., 2016; Mahringer & Rambold, 2014).
vHIT testinde kullanılan gözlüğe hız sensörleri yerleştirilmiştir. Gözlüğün üst kısmına monte edilmiş kameralar pupile odaklanır ve göze temas etmemektedir.
Lateral kanal değerlendirilirken baş merkezden 20-30 derece sağa ve sola randomize olarak hareket ettirilir. Sol anterior sağ posterior (LARP) ve sağ anterior sol posterior (RALP) kanallar değerlendirilirken ise baş 45 derece sağa ya da sola çevrilir ve 20 derece yukarı ve aşağı randomize olarak hareket ettirilir.
vHIT sonucunda üç parametre değerlendirilir. Bunlar kazanç, asimetri ve sakkadın varlığı/yokluğudur. Kazanç baş hızının göz hızına oranlanması ile kazanç asimetrisi jongkees formülüne göre hesaplanır. Sakkad, var ya da yok olarak değerlendirilir. Gizli sakkadlar baş hareketi esnasında oluşur, baş hareketinden daha büyük amplitüdlüdür; açık sakkadlar ise baş hareketi bittikten sonra oluşur ve baş hareketinden daha büyük amplitüdlüdür.
Lezyon varlığında her baş itme hareketi yapıldığında düzeltici sakkad ortaya çıkar. Spontan nistagmus varlığında sağlam tarafa doğru baş itme hareketi yapıldığında spontan nistagmuslar baş hareketi ile aynı, göz hareketinin tersi yönünde görülür (Halmagyi ve ark., 2017).
