Bebek ve Çocuklarda Santral İşitme Sistemi – İşitsel Kortikal Potansiyellerin Gelişimi:
İnsan işitme sisteminde korteks seviyesinde uzun sürede oluşan gelişimsel değişmeler kafa derisi (skalp) üzerinden kaydedilebilen İşitsel Uyarılmış Potansiyel [İUP Auditory Evoked Potentials (AEP)] kayıtlarında gözlenebilmekte ve takip edilebilmektedir (Albrecht ve ark, 2000).
İşitsel uyarılmış potansiyeller, işitsel uyaran varlığında oluşan nöral senkronizasyonu yansıtan elektroenselografik (EEG) aktivitelerdir (Sharma ve ark, 2007). Bebek ve çocuklarda işitsel korteksteki ilk aktivite, P1 olarak adlandırılan ve baskın bir şekilde oluşan büyük bir pozitif dalgadır. Uyaranın başlamasını takiben 100 – 300 msn arasında oluşan ve dalga cevap amplitutunun tepe noktasının oluştuğu süre olarak tanımlanan latansı vardır (Şekil 1).
Şekil 1: İşitme kayıplı bir çocukta elde edilen P1 cevabı.
P1 latans ortalaması= 186 msn olarak elde edilmiştir. N1 cevabı dalga formunda gözükmemektedir. Kortikal İUP cevabı içerisinde P1 dalgasını, N1 olarak adlandırılan negatif bir dalga takip eder. Elektrofizyolojik ölçümlerde, işitsel korteksin alt III. ve IV. tabakalarından primidal nöronlara giden talamik girdiler genel olarak P1 gibi pozitif İUP oluşturur. Ancak işitsel korteksin I ve II. tabakalarından, aynı alan içindeki diğer kortikal hücrelerden veya farklı kortikal alanlardan, primidal hücre dendritlerine giden girdiler ise N1 gibi negatif İUP cevap meydana getirir (Eggermont ve Ponton, 2003). Hayvan modellerindeki ve insanlardaki intrakraniyal kayıtlar, P1 ve N1 cevaplarının işitsel talamik ve kortikal bölgelerdeki sinaptik aktiviteden kaynaklandığını düşündürmektedir (McGee ve Kraus, 1996; Erwin ve Buchwald, 1987; Ponton ve ark, 2000).
[adsforwp id=”3993″]
P1 latansı yaş ile değişmektedir. Sharma ve ark, 1997 yılında yaptıkları çalışmada 0.1 ve 20 yaş arasında 190 normal işitmeye sahip bireyde yaş ve P1 latansı arasındaki korelasyonu incelemişlerdir. Çalışma sonucunda yaş ve P1 dalga latansı arasında ters yönde bir ilişki olduğunu, yaş arttıkça P1 dalga latansının azaldığı tespit edilmiştir. Ayrıca yeni doğanda ortalama 300 msn’de elde edilen P1 latansının 2- 3 yaş aralığında hızla azaldığı, 3 yaşta yaklaşık 125 msn’ye indiği, ikinci dekata kadar kademeli azalmanın devam ettiği, erişkinlerde (22-25 yaş) ise, yaklaşık 60 msn civarında elde edildiği rapor edilmiştir. Araştırmacılar P1 latansının yaşla birlikte azalmasının zaman içinde işitsel yolakta daha etkili bir sinaptik iletişimin geliştiğinin göstergesi olduğunu belirtmişlerdir. Bu durum P1 latansının santral işitsel sistem maturasyonunun değerlendirilmesinde biyolojik bir belirteç olarak kullanılabileceğini göstermektedir(Sharma ve ark, 1997, Albrecht ve ark, 2000; Pang ve Taylor, 2000; Gilley ve ark, 2005; Wunderlich ve ark, 2006).
P1’den sonra gelen kortikal işitsel potansiyellerin (N1 ve P2) P1 dalgası gibi doğumla birlikte görülmemesi ve ilerleyen çocukluk yaşlarında ortaya çıkmaları P1 cevabı kadar kullanışlı olmamalarına neden olmaktadır (Sharma, Campbell ve Cardon, 2015).
Yaşla birlikte P1 dalgasının latansını gösteren P1 indeksi bebek ve çocuklarda kolaylıkla kaydedilebilen, noninvaziv ve davranışsal yanıt gerektirmeyen elektrofizyolojik bir ölçümdür.
[adsforwp id=”3993″]
