+10 ? Bilgi ile Saf Ses Odyometri Nedir? Ne Değildir??

Saf Ses Odyometri Nedir?

İşitme kaybının tanısında kullanılan en temel araç odyometredir. Odyometre belli temel bileşenleri içermektedir. Ses üreten bir kaynak, uyaran enerjisini yükselticisi, enerjinin artmasına veya azalmasına izin veren ses kontrol ve kulaklıklardan oluşmaktadır. Odyometreler, genellikle 125 ile 12000 Hz arasında sinyal üretirler. Odyometrelerde saf ses uyaranın yanı sıra, dar bant gürültü veya beyaz gürültü kullanılabilmektedir. Odyometri testinde, kişiye farklı frekanslarda ve farklı şiddet seviyelerinde sesler sunulur. Kişinin; zamanın %50 sinde verilen uyarana doğru cevap verdiği en düşük şiddet, işitme eşiği olarak belirlenir .

Saf Ses Odyometrisi Bize Ne Verir?

Saf ses odyometrisinde, hava yolu ve kemik yolu işitme eşikleri belirlenir. Hava yolu işitme eşikleri genellikle standart TDH-39 kulaklıklar kullanılarak yapılmaktadır. Kliniklerde genellikle 125 ile 8000 Hz arasındaki frekanslarda ölçüm yapılmaktadır. Kulaklıklar takıldıktan sonra teste iyi kulaktan başlanır. Teste başlangıç frekansı 1000 Hz’dir. Sağ ve sol kulak için işitme eşikleri ayrı ayrı test edilir. Her iki kulak için elde edilen işitme eşiklerinin gösterildiği grafiğe odyogram denilir. İşitme eşikleri odyogram üzerinde işaretlenir. Kemik yolu işitme eşiklerinin tespitinde kemik iletim vibratörü olan Radio Ear B71 veya B72 kullanılmaktadır. Kemik yolu işitme eşikleri 500 Hz ile 4000 Hz arasındaki frekanslarda ölçülür. Kemik iletim vibratörü odyometre ile bağlantılı olup mastoid kemik üzerine yerleştirilir. Bu vibratör ile kafatasında oluşan titreşimler kokleaya ulaşmaktadır.

Kemik yolu işitme eşiklerinin belirlenmesinde amaç işitme kaybının tipinin belirlenmesidir. Hava ve kemik yolu işitme eşikleri 20 dB’ den daha iyi ve hava yolu işitme eşikleri ile kemik yolu işitme eşikleri arasında 5 dB’ i aşan fark varsa iletim tipi işitme kaybı, hava ve kemik yolu işitme eşikleri normal değerlerin altında olup ve hava kemik aralığı mevcut ise mikst tip işitme kaybı, hava ve kemik aralığının 5 olmadığı ve eşiklerin normal değerlerin altında olduğu durumlar sensorinöral işitme kaybı olarak isimlendirilir.

İşitme kaybının sınıflaması 500, 1000 ve 2000 Hz frekanslarında elde edilen saf ses işitme eşiklerinin ortalamasının alınmasıyla yapılmaktadır . Goodman (1965)’ ın yaptığı sınıflamaya göre; -10-25 dB HL normal işitme, 26-40 dB HL çok hafif derecede işitme kayıplı, 41-55 dB HL hafif derecede işitme kayıplı, 56-70 dB HL orta derecede işitme kayıplı, 71-90 dB HL ileri derecede işitme kayıplı, 91 dB HL ve üzeri çok ileri derecede işitme kayıplı olarak kabul edilmektedir.

Saf ses odyometrisi, kooperasyon sağlayan çocuk ve yetişkinlerde kolaylıkla uygulanabilmektedir. Davranışsal yöntemlerle elde edilen cevapların güvenirliliği tanısal değerlendirme için önem taşımaktadır. İşitmenin değerlendirilmesinde, özellikle küçük yaştaki çocuklarda, zeka geriliği ve iletişim bozukluğu olanlarda, kooperasyon sağlayamayanlarda ve fonksiyonel işitme kayıplarında objektif işitme testlerine ihtiyaç duyulmaktadır.

Yukarıda yazılan saf ses odyometrisine ek olarak aşağıda odyoloji ünitesinde yapılan diğer testleri size aktaralım:

Konuşma Odyometrisi: İnsan sesini uyarıcı  olarak kullanarak değerlendirme yapmaya yarayan teste Konuşma (Speech) Odyometrisi denir. Konuşma odyometrisi yaparken kişiye mikrofon verilir ve okuduğum kelimeleri kişiniden tekrar etmesi istenir.Test anlatımı yapıldıktan sonra teste başlanır. Ayrıca bu test sonuçLarı işitme cihazı gerekliliğinin tespiti ve ne kadar faydalı olabileceği konusunda önemli bilgiler verir. Uygulanacak işitme cihazının tipi ve modeli konusunda değerlendirilecek önemli skorlardır.SRT SDS,UCL,MCL değerleri belirlenir ve sonuçlar kayıt edilerek bilgisayara aktarılır.

Konuşmayı Alma Eşiği (SRT): Hastanın kendisine verilen kelimelerin %50’sini doğru olarak işitebildiği ses şiddetidir.

 Test şu şekilde uygulanır;

Hastanın saf ses ortalamasının (SSO) 10dB – 15dB üstünde 3 heceli altı kelime verilir. Hasta hepsini doğru olarak tekrarlarsa 5dB şiddet azaltılır ve yeniden 3 heceli başka bir kelime listesi verilir. Bunu da doğru tekrarlarsa 5dB azaltılarak sürdürülür. Hasta 6 kelimeden; örneğin 2’sini doğru yanıtlamış yani %50’nin altına düşmüşse bir önceki basamakta vermiş olduğumuz şiddet hastanın SRT skorunu belirlenir ve kayıt edililr.Kayıt edildikten sonra bilgisayara aktarılır.

Konuşmayı Ayırt Etme (SDS)

Bu test için kişinin SRT eşiğinin üzerine 25dB – 40dB eklenerek, 25 tane tek heceli kelime okunur. Her doğru ve yanlış cevapladığı kelime sayılır ve doğru cevaplar %4 ile çarpılır ve SDS değeri belirlenir.SDS değeri belirlendikten sonra kayıt edilir.Kayıt edilen değerler bilgisyara aktarılır.

En Rahat Dinleme Seviyesi (MCL) 

SRT ile rahatsız edici ses seviyesi (UCL) arasında kalan kısım hastanın en rahat dinleme seviyesidir. ( SRT + 25dB – 40dB ).Değer belirlenir ve kayıt edilir.

Rahatsız Edici Seviye (UCL)

Hastanın verilen şiddetten rahatsız olduğu noktadır.; hastanın verilen şiddeti tolere edemediği ses şiddetidir.Değer belirlenir ve kayıt edilir.

Timpanometri: Orta kulağın basıncını ölçmeye yarayan testtir. Ölçümün yapılabilmesi için kulak zarının delik olmaması gerekir.Acısız ve ağrısız bir testtir.Basınç değeri olarak -50 ila +50 arası normal değer olarak kabul edilir.Testte başlamadan önce kişiye test hakkında bilgi verilir ve teste başlanır. Test sırasında  kişinin  hareket etmemesi ve konuşmaması gereklidir. Dış kulak yoluna sokulan bir prob ile orta kulaktaki basınç ölçülür.Sağ ve sol kulak için ayrı ayrı ölçüm yapılır.Elde edilen değerler kayıt edilir. Bu test sırasında kulağa ses gönderilirken dış kulak yolu basıncı değiştirilir ve zar hareketliliği kontrol edilir. Sonuç olarak bir grafi ve basınç değeri elde edilir.Değerler kayıt edildikten sonra bilgisayara aktarılır.Testin sonucunda; kulak zarı ve kulak kemikçiklerinin sağlığı ve işlevi hakkında önemli bilgiler elde edilir.

Akustik Refleks; Dışardan gelen yüksek ses dalgaları kulak zarını ve sonra kemikçikleri titreştirir. Ses şiddeti aşırı yüksekse iç kulağın korunması için  üzengi kemikçiğine bağlı olan stapes kası kasılarak üzengi kemiğinin aşırı hareketini engeller ve  iç kulağı  korumaya alır. Bu duruma akustik refleks adı verilmektedir. Üzengi kemiğinin hareket etmesi ile zarda oluşan hareketler kaydedilerek refleks değerler ölçülür.
Bu test ile şiddetli bir uyarana karşı akustik refleks yollarının ne derecede çalışıp çalışmadığı hakkında bilgi edinilir.Sağ ve sol kulak için ayrı ölçüm yapılır ve değerler belirlendikten sonra kayıt edilir.Kayıt edilen değerler bilgisayara aktarılır.