Bilimsel Araştırma Teknikleri Aşamaları
Bilimsel araştırmalar ile ilgili bu yazımıza başlamadan önce bundan önce yayınladığımız içeriğe buradan ulaşabilirsin; bir gerçekliği belirli bir evren üzerinde kanıtlamak için, farklı aşamalardan geçerek bir dizi metotlar ve analizler sonucunda kanıtlanan veya reddedilen çalışmaları kapsar. Bu çalışmalar farklı birçok metodu kapsar. Tüm çalışmalar; pozitif bilime hizmet etmek, bilim dünyasına katkı sağlamak, yeni bir yöntem bulmak, sektöre ve halka fayda sağlayacak yöntemler geliştirmek gibi amaçlara hizmet eder.
Bilimsel araştırmalar, kanıta dayalıdır. Bununla beraber tutarlı, kalıcı ve mantıksal açıklamalara dayanır ve nesnel bilgiler içerir. Böylece bilginin kanıtlanması ya da reddedilmesi doğrultusundaki karar sorgulanamaz ve geçerli olur.
Her araştırma bir merak ve şüphe gibi bir duyguyla teşvik edilir. Bu merak duygusu ARAŞTIRMA KONUSU/FİKRİ’dir. Bu fikir merakla birlikte toplumdaki bir eksiklikten veya ihtiyaçtan ortaya çıkar. Daha sonrasında araştırmacı gerçekleştirmek istediği çalışmanın ARAŞTIRMA SORUSU’nu oluşturur. Bu sorudan yola çıkarak araştırmacı sorusuna cevap vermek için öncelikle, daha önceden bu soruyla ilgili yapılmış bir çalışma olup olmadığını incelemek için bir LİTERATÜR TARAMASI yapar. Bu tarama sonucunda sorusuna vereceği olası cevapları oluşturur ve yapacağı çalışmada neyi kanıtlamak istediğine karar verir. Bu karar HİPOTEZ’dir. Araştırma süresince araştırmacının bir hipotezi istatistiksel olarak ikiye ayrılır. Bunlar H0 hipotezi ve H1 hipotezidir. H0 hipotezi, farklılık içermeyen, eşitlik ve benzerlik üzerine kurulmuş hipotezdir, bir diğer adı da ‘null/boş hipotez’dir. H1 hipotezi ise farklılığı savunan hipotezdir. Araştırmacı bu hipotezleri araştırması için oluşturduktan sonra çalışmasının metodunu oluşturur.
Araştırma metodu çok kapsamlı olabilmektedir. Yapılacak çalışmanın betimsel ya da deneysel oluşuna göre değişiklik gösterebilir. Bahsedilen çalışmalardan betimsel çalışmalar, çalışmaya katılacak katılımcıların belirli bir manipülasyona maruz kalmaması ile yapılır. Deneysel çalışmalarda da katılımcılara eğitim, ilaç, tedavi gibi manipülasyonlar yapılarak araştırma sürdürülür. Bu araştırma yöntemleriyle birlikte geliştirilecek metot araştırmacının araştırmasını nasıl planlayacağına bağlıdır. Araştırmacı çalışmasını maddi yeterlilik, zaman, işgücü gibi özelliklere göre planlar ve hipotezlerine en uygun araştırma planını belirler. Bu araştırma metodu aynı zamanda, katılımcılara zarar vermeyen bir metot olmalıdır. Örneğin; bir ilacın yan etkilerini değerlendirmek isteyen bir araştırmacı, araştırmacılara bu ilacı vermek yerine halihazırda bu ilacı kullanan araştırmacılerle çalışmasını yapmalıdır. Araştırmacı benzer şekilde konusuna uygun olan bir metot ile ilerlemelidir.
Araştırmacı metodunu belirledikten sonra çalışması için gerekli örneklem büyüklüğünü hesaplamalıdır. Araştırmacı bu hesaplama için gerekli istatistiksel değerleri çalışma öncesinde yaptığı benzer literatür kaynaklarından elde edebilir. Gerekli örneklem büyüklüğü araştırma metoduna ve literatür taramasındaki değerlere göre elde edildikten sonra çalışma için gerekli izinler Etik Kurul’dan alınır. Örneklemin alınacağı yerlerden izin alınması gerekiyorsa, bu izinler de gerekli kurumlardan alınır. Tüm izinler alındıktan sonra çalışmaya başlanır.
Çalışma daha önceden belirlenen metoda uygun olarak, belirlenen örneklem büyüğündeki insana ulaşarak tamamlanır ve veriler kaydedilir. Çalışmaya katılan katılımcıların çalışmaya başlamadan önce ‘Onam formu’ imzalaması önem taşımaktadır.
Çalışma için tüm veriler toplandıktan sonra bu veriler uygun istatistiksel analiz yöntemleriyle analiz edilir ve sonrasında başta belirlenen kanıtlanmak istenen hipotez burada sonuçlanır. Buna uygun olarak tüm aşamalar anlatılarak yazıya dökülerek çalışma tamamlanmış olur.
