Vestibüler Rehabilitasyon
Vestibüler Rehabilitasyon: Vestibüler sistem hastalıklarının yol açtığı birincil ve ikincil problemlerin giderilmesi için uygulanan ve kaybedilen fonksiyonların vestibüler dışı algılar (görsel ve somatosensörial) ile baraber denge sisteminin santral komponentleri kullanılarak kompanze edilmesini hedefleyen egzersiz bazlı özel tedavi yöntemidir.
Vestibüler rehabilitasyonun değerlendirmesinde 3 kritere yer verilir:
- Hikaye
- Muayene
- Testler
Vestibüler rehabilitasyon: Hikaye
Tanı için en önemli kısım burasıdır. Problemin başlangıcı hakkında bilgi alınır ve sebep olduğu şikayetler tanımlanır. Ayrıca hikaye kısmında Vestibüler problemin hastanın hayatı üzerindeki etkisi de anlaşılır. Hikaye tanıya yardımcı olduğu gibi tedavi seçimi konusunda da yol göstericidir.
- Semptomlar:
- Sersemlik: Farklı durumları tanımlayabilen çok açık olmayan bir terim, vestibüler kökenli olabilir. Hastaya problemin dönme hissi şeklinde mi yoksa dengesizlik olarak mı hissettiği sorulmalıdır.
- Dengesizlik: Ayakta dururken ya da yürürken dengenin bozulması. Vizüel, vestibüler, somatosensöriel, santral/periferik motor patoloji, eklem patolojisi ya da psikolojik olabilir.
- Lightheadness(Başta hafiflik hissi): Genellikle beyin kan akışının geçici olarak azalmasından oluşur, göz kararması olarakta tarif edilebilir.
- Yalpalama, sallanma hissi: Genellikle uzun süren hava ya da deniz yolculuklarından birkaç gün sonra ortaya çıkar (Mal de débarquament). Hasta normal stabil hayata dönünce re-adaptasyon olana kadar devam eder. Genellikle kısa sürer ancak anksiete varlığında çok uzayabilir.
- Hareket hastalığı: Vizüel ve vestibüler algılar arasında uyuşmazlık sonucu oluşur. Hareket eden araç içinde ya da hasta hareket etmezken vizüel çevrenin hareket ettiği durumlarda ortaya çıkan sersemlik, yorgunluk, halsizlik, bulantı, kusma gibi şikayetlerdir.
- Bulantı-Kusma: Beyin sapında Vagus sinirinin soliter nükleusunun uyarılması sonucu oluşur. Periferik vestibüler patolojilerde hafif-orta şiddette ve şiddeti nistagmus ve vertigo şiddeti ile paraleldir.
- Osilopsi: Vizüel hareket illüzyonudur (gözler açıkken oluşur).
- Vertikal Diplopi: Gözlerin vertikal seviyeleri farklıdır. Periferik ya da santral otolit organ patolojisi ile oluşur.
- Vertigo: Kişinin kendisi ya da çevresinde olmayan hareketi algılanmasıdır. Vestibülo-kortikal yolda spontan tonik nöral aktivitede dengesizlik sonucu oluşur. Genellikle periferik lezyonlara bağlı oluşur.
Vestibüler Rehabilitasyonun amacını belirleyen faktörler:
- Hastanın sübjektif şikayetleri ve şikayetlerin derecesi,
- Şikayetlerin günlük fonksiyonları etkileme derecesi,
- Hastanın algıladığı yetersizlik düzeyi.
