ABR’DE POLARİTE UYARANLARININ ETKİSİ

GİRİŞ

ABR , işitme sinirin ilk kısmından beyinsapı yapılarına kadar olan işitsel birimlerin verilen uyarana cevap olarak oluşturduğu senkronik ateşlemedir.Oluşan bu cevaplar, yüksek şiddetli akustik uyaran verilmesinden sonraki (80 db nHL) ilk 10 msn içinde  sırayla  oluşan  7 dalgayla ( I , II , III, IV ,V , VI , VII ) karakterizedir.

Beyinsapı işitsel uyarılmış potansiyeller uyaranın doğallığından direk olarak cevaplarının etkilendiği bir  eksojenik potansiyel olarak  düşünülmektedir. Bu özellikler uyaranın türü , şiddeti , rate’i ve uyaranın polaritesini içerir. Klik uyaran , sağlıklı ABR dalgaları elde etmek için iyi bir nöral senkronizasyonla birlikte ani cevaplar oluşturabilen ve en çok kullanılan uyaran türüdür.

Literatürde halen uyaran polaritesi ve şiddetinin latans üzerinde etkisi tartışılmaktadır.

Polaritenin 3 tipi vardır :  rarefaction(negatif polarite ) , condensation (pozitif polarite ) ve alternating (negatif/pozitif polarite) . Kullanılan polariteye göre işitsel sistem farklı cevaplar üretir.Rarefaction polaritede genellikle stapesin bazalından dış kulağa doğru bir hareket söz konusudur. Korti organındaki yapılar yukarıya doğru hareket eder.Condensation polaritede yukarda bahsedilenin aksine stapeste iç kulağa doğru bir hareket söz konusudur.Alternating polarite ise condensation ve rarefaction polaritelerinin birlikte ardarda verilmesiyle sunulur.

İşitsel uyarılmış potansiyellerde rarefaction ve condensation polaritelerin kullanımında latans farklılıklarının elde edildiği bilinmektedir. Bazı yazarlar rarefaction polarite condensation polarite ile karşılaştırıldığında , rarefaction teşhis için daha hassas olduğundan dolayı rutin olarak klinikte daha çok kullanıldığını raporlamışlardır.Rarefaction polarite, normal işiten bireylerde 0.1 ile 0.2 milisaniyeden fazla olmayan latans uzamaları ve değişkenlik oluşturur.

Rarefaction ve condenstaion polarite arasındaki farklılıkları çeşitli faktörler açıklayabilir : işitsel sensitivite  orta kulak mekanizması , klik uyaranın frekansı , elektrot pozisyonu , işitme hastalıkları ve yüksek frekanslarda işitme kaybı bu faktörler arasındadır.

Latans – şiddet fonksiyonunda ; düşük şiddetteki uyaranlar genellikle latansları uzatır , nöral cevabın amplitüdünü azaltır. Bu latans uzamasındaki değişiklik 90 db NHL’den 60 db NHL’e doğru yavaşça meydana gelir. Daha düşük şiddetlerde bu değişim daha hızlıdır. Ancak I. , III. Ve V. Dalgalar yüksek frekanslarda ( normal insanlarda 80 dbNHL’de) daha kolay elde edilir.Minimum cevap eşiğini belirlemek için sadece V.dalga 20 dbNHL’de gözükebilir.Böylelikle V. Dalga latans-şiddet fonksiyonun analizi, oluşan cevaba bağlı olarak, işitme kaybının nedeni hakkında bilgi sağlayabilir(iletim veya sensörinöral koklear/retrokoklear ). V.dalganın latansı yüksek şiddetlerde normal sınırlar içinde olabilir fakat şiddeti azalttıkça anormalleşebilir ( koklear vakalar) . Diğer yandan , V. Dalga latans-şiddet fonksiyonu tamamiyle normal limitlerin sağına doğru kayabilir(İTİK ve retrokoklear vakalarda).

Bu çalışmanın amacı ; klik uyaranın, insert kulaklık kullanılarak ve  farklı şiddetlerde ölçülen , ABR’nin mutlak ve interpeak latansları üzerindeki etkisini kanıtlamaktır.

GRUPLAR VE METOD

Bu çalışma , işitsel alterasyon riski taşımayan  , işitme eşikleri 25 dB ‘den yüksek olmayan ve Tip A timpanometrik eğrileri olan , yaşları 18 ila 28 arasında ( ana yaş 22.82 ) değişen , 17’si kadın 16’sı erkek 33 normal ,gönüllü bireyler üzerinde yapılmıştır.

Rarefaction , condensation ve alternating polarite klik uyaranları , 80,60,40 ve 20 db NHL’de, her bir polaritede ayrı ayrı olacak şekilde kullanıldı.( Rate 21.2 , 100-3000 Hz band-pass filtre ve 15 msn analize penceresi)

80 db NHL’de I , III ve V. Dalganın mutlak latansları ve interpeak latansları , bununla birlikte V.dalganın 60,40 ve 20 db NHL’deki mutlak latansları ölçüldü.

SONUÇLAR 

Tablo 1 ve  Tablo 2 , farklı şiddetlerde ( 80 , 60 , 40 ve 20 db NHL), klik uyaranlara göre ( rarefaction , condensation ve alternating polaritede ) ölçülen mutlak ve interpeak latansların değerleri ve standart sapması gösterilmiştir. 80 db NHL’de I , III ve V. Dalganın mutlak latansları ve interpeak latansları , bununla birlikte V.dalganın 60,40 ve 20 db NHL’deki mutlak latansları ölçüldü.

          

Tablo 3 ve Tablo 4 ‘te farklı polaritelerdeki mutlak ve interpeak latansların ANOVA testine göre karşılaştırılması gösterilmiştir. Tablo 4 ‘te Tukey testi ile daha ileri analiz yapıldı.

Pearson’ın korelasyon testiyle , farklı polaritelerde ve 80 db NHL akustik uyaran kullanıldığında , I. , III. Ve V. Dalganın mutlak latanslarının karşılaştırılmasında anlamlı bir korelasyon elde edildi.

Grafik 1,2 ve 3’te farklı polaritelerde ve 80 db NHL ‘de akustik uyaran kullanıldığında  ,  I-III , III-V , I-V interpeak latansları arasındaki korelasyonu gösteren Pearson’ın korelasyon testi sonuçları sunulmuştur.

TARTIŞMA

BAEP testi, işitsel değerlendirme için geniş çaplı olarak kullanılan bir testtir. I. , III. ve V. dalganın mutlak ve interpeak latanslarının analizi ve V. Dalganın latans- şiddet fonkisyonunu kullanarak elektrofizyolojik bir eşik saptanması, koklear veya retrokoklear işitme kaybının ayırıcı tanısına olanak sağlayarak , davranışsal metotların uygulanamadığı durumlarda işitme kaybının derecesiyle ilgili tahminde bulunmaya yardımcı olur.

Uyaranın yapısı , BAEP kaydını önemli ölçüde etkileyebilecek eksojen bir potansiyel olduğundan dolayı kontrol edilmesi gereken bir değişkendir.Bu nedenle  , klik uyaranın seçimi (polarite seçimi)literatürde geniş çaplı bir tartışma konusudur. Hangi klik uyaranın BAEP incelemelerinde daha uygun olacağı konusunda objektif olarak henüz bir fikir birliği sağlanamamıştır.

TDH-39 kulaklık kullanıldığında ,  kulaklık nedeniyle oluşacak elektriksel artefaktların da kaydedilmesi durumunda I. Dalga maskelenip (çünkü elektriksel aktivite genellikle 8.sinirin distal kısmını etkiler) analizin zorlaşmasından ötürü alternating polarite en sık kullanılan uyarandır.Alternating polarite kayıtlardaki elektriksel artefaktları azaltabilir. Elektriksel artefaktların polaritesi ile alterating polarite birbirine benzerdir ve alteranting polarite böylelikle elektriksel artefaktları ortadan kaldırabilir.Klinik odyolojide , insert kulaklık kullanımıyla oluşan artefakt, anlamlı olmadığı için , isert kulaklık kullanılarak da problemin ortadan kaldırılması mümkündür.

Koklear mikrofoniklerin(kokleada üretilen sensör potansiyel) elde edilmesinde rutin olarak condensation ve rarefaction polarite kullanılır.Koklear mikrofonikler , işitsel nöropati/işitsel desenkronizasyon ‘u tanılamada yardımcı olur.Burada önemli nokta , KM’lerin kendisinin de alternate bir polaritede olmasıdır.Bu nedenle altenating polarite kullanımında KM’ler ya kaybolur ya da amplitüdleri çok keskin bir biçimde düşer.

Kullanılan polariteye göre korti organındaki yapıların uyarılması da değişir.Kaydedilen elektriksel aktivite, BAEP latans ve morofolojisinde olduğu gibi condensation , rarefaction ve alternating kullanıldığında , kendine özgü özelikler içerir.Yani sonuçların analizini yaparken, normal mutlak ve interpeak latanslarındaki gecikmelerin, uyaran polaritesine göre değişebileceğini akılda tutmak gerekir.Fakat bunun üzerinde henüz literatür fikir birliğine varmış değildir.Bir çalışma, rarefaction’ın  daha duyarlı olduğunu ve bu nedenle klinik uygulamada üstün olduğunu gösterebilirken, başka bir çalışma aksini göstermektedir.

Bizim çalışmamızda , rarefaction polaritenin alternating ve condensation polarite’ye göre I,III ve V. Dalganın mutlak ve interpeak latanslarını kısalttığı görüldü.

Bu bulgu literatürle uyumludur, çünkü bu raporlar, rarefaction’ın condensation’a kıyasla daha düşük gecikmeler oluşturduğunu göstermiştir.Alternatif polariteyi dikkate alan hiçbir çalışma bulunamadı.

Genelde nörolojik tanı için klinik uygulamada kullanılan 80 dBnHL şiddetinde, V.dalga  mutlak latansı ve interpeak III-V ve I-V latansları için rarefaction polarite ile diğer polariteler (condensation ve alternating) arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulundu.

Bu nedenle, yanlış tanılardan kaçınmak için, 80 dBnHL’de BAEP analiz edilirken normal rarefaction ve condensation referans değerleri kullanılmamalıdır. Diğer taraftan, normal alternating polarite referans değerleri yoksa,condensation polaritesi değerleri kullanılmalıdır, çünkü bunlar 80 dBnHL’de istatistiksel  olarak anlamlı bir farklılık göstermemektedir.

V.dalganın latans-şiddet fonksiyonunun analizi İTİK,SNİK veya Mix tip olsun , işitme kaybının tipi hakkında bilgi sağlamaktadır.20 db NHL’de V. Dalganın latansı , condensation veya alternating polarite kullanıldığında anlamlı farklılık göstermektedir.Bu nedenle dikkatli bir şekilde analiz edilmelidir.

Normal deneklerde, farklı polaritelerde ve 80 dBnHL’de elde edilen I, III ve V  dalgaların mutlak latansları, Pearson korelasyon testinde yüksek korelasyon göstermiştir.Bununla birlikte , rarefaction ve condensation polariteleriyle elde edilen III-V interpeak latansları ve rarefaction ve alternating polarite ile elde edilen III-V ve I-III interpeak latansları arasında anlamlı bir korelasyon görülmemiştir. Farklı polariteler ile yapıldığında farklı bir BAEP (normal veya diğer)sonucunun var olabileceğini düşündürmektedir.

Yukarıda belirtilen verilerle tutarlı olarak, condensation ve alternating polariteler, hem mutlak hem de interpeak latanslar için yüksek derecede korelasyon göstermiştir. Sonuçlarımız, işitme bozuklukları için BAEP duyarlılığının, rarefaction veya condensation polaritenin  kullanımına bağlı olarak değişebileceğini düşündürmektedir.

Klinik pratikte, polarite belirlenmeli ve böylece sensorinöral işitme kaybının ayırıcı tanısını yapmak için normal mutlak ve interpeak latans değerleri saptanmalıdır.

SONUÇ

Çalışmamız , klik uyaranın (rarefaction, condensation ve alternating) I, III ve V dalgalarının mutlak ve interpeak latanslarını önemli ölçüde etkilediğini ve en çok farklılığın rarefaction polaritede olduğunu saptamıştır.

TDH 39 kulaklığın kullanılması durumunda – alternating polaritenin presentasyonunda –  condensation polaritenin standart karşılaştırmalar için daha yeterli olduğunu düşünüyoruz.

Katkılarından dolayı Sayın Uzman Odyolog Handan Turan Dizdar hocama teşekkürü bir borç bilirim.

[zombify_post]