KONUŞMA ODYOMETRİSİNDE MASKELEME(Güncel 2019)

KONUŞMA ODYOMETRİSİNDE MASKELEME

Konuşma odyometrisi bir hava iletimi prosedürü olduğu için ne zaman maskeleneceğine ilişkin kurallar saf ses hava iletim odyometrisinde kullanılanlara benzer olacaktır. Konuşma odyometrisinde kontralateral maskelemeye gerek olup olmadığına karar verirken 3 faktör göz önüne alınır :

1. IA : İnteraural atenuasyon
2. Test kulağının konuşma sinyalini alış seviyesi  (dB HL )
3. Test edilmeyen kulaktaki kemik iletim işitme hassasiyeti

-Konuşma odyometrisinde ; her ne zaman, test kulağındaki konuşma sinyalinin alınış seviyesi (SRT) ile test edilmeyen kulaktaki saf ses kemik iletim eşiği arasındaki fark IA ’ya eşit veya aşmışsa kontralateral maskeleme gerekir.

PresentationLevelTestEar  – Best BCNontestEar   ≥  IA

Yukarıdaki şekilde hava ve kemik iletiminde uygun kontralateral maskeler kullanılarak ölçüm yapılmış. Sağ kulakta kademeli bir şekilde derinleşen eğimli bir konfigürasyona sahip sensörinöral işitme kaybı ortaya çıkmış.

 Sol kulakta ise çok hafif , düz konfigürasyonlu nispeten sensörinöral işitme kaybı vardır. Örnekte sol kulakta SRT 20 dB HL ölçülmüştür. Saf ses ortalaması ile uyumlu bulunmuştur. Test edilmeyecek kulaktaki en iyi kemik eşiği 55 dB dir.

PresentationLevelTestEar  – Best BCNontestEar   ≥  IA          (Supraaural kulaklık için )

20 dB HL – 55 dB HL ≥ 40 Db   (Hayır)  

Sağ kulakta SRT yaklaşık 80 dB HL ölçülmüştür. Test edilmeyecek kulaktaki en iyi kemik eşiği 15 dB HL bulunmuştur. Buna göre SRT ölçerken kontralateral maskeleme gerekecektir. Çünkü aradaki fark 40 dB (IA) yi geçmiştir.

  PresentationLevelTestEar  – Best BCNontestEar   ≥  IA          (Supraaural kulaklık için )

   80 ? dB HL – 15 dB HL ≥ 40 ? Db   (Evet)

-SRT ölçerken , test kulağındaki SRT ile test edilmeyen kulaktaki SRT arasındaki fark IA değerine eşit olursa veya bu değeri aşarsa kontralateral maske gerekir.

SRTTestEar   –  SRTNontestEar    ≥  IA

Yine yukarıda verilen örneğe göre bu formülü deneyelim.

   80 dB HL – 20 dB HL ≥ 40 ? Db   (Evet)

Alternatif bir yaklaşımda kontralateral maske yapıp yapmayacağına karar vermek için SRT ölçümünü her iki kulak için de maskesiz yaparak karar verilebilir. Yine yukarıdaki örneği ele alalım. Farzedelim ki maskesiz SRT ölçümleri sağ ve sol kulak için sırasıyla 65 ve 20 dB çıktı. Buna göre sağ kulak SRTsine bakılırken yine kontralateral maske gerekecektir.

PresentationLevelTestEar  – Best BCNontestEar   ≥  IA         

65 dB HL – 15  dB HL ≥ 40  dB   (Evet)

NOT: IA değeri kullanılan kulaklık çeşidine göre değişmektedir. Supra-aural kulaklıkta IA değeri 40 dB iken, insert kulaklık için bu değer 60 dB ye eşittir. Bu yüzden testin hangi kulaklık ile yapıldığı maskeleme gerekip gerekmediğini etkilemektedir.

MASKELEME MİKTARLARI

Konuşma maske gürültüsü test edilmeyen kulağa verilir. Konuşma yada gürültü seviyesi plato elde edilene kadar 5’er dB artar.

Başlangıç Maske Seviyesi =  SRTNontestEar    + 10 dB

MMin  =   Presentation LevelTest Ear  –  IA + Largest  Air-Bone GapNontestEar    ( by Lidden ,1959 )

MMax =  BCTestEar + IA –  5 dB    ( by Lidden ,1959 )

MMid =  ( MMin + MMax ) / 2         ( by Yaculla ,1999)

SRT Maskeleme Aşamaları

1. Öncelikle maskesiz SRT ölçülür.
2. Hastaya kulaklarından birinde bir gürültü sesi duyacağını ancak bu sesi görmezden gelmesi ve diğer kulaktan duyduğu kelimeleri en iyi şekilde tekrar etmesi gerektiğini söyleyin.
3. Maske gürültüsü (tercihen konuşma gürültüsü veya beyaz gürültü ) test edilmeyen kulağa verilir. Gürültü başlangıç maske seviyesinde verilir. (SRTNontestEar    + 10 dB)
4. Test edilen kulağa maskesiz SRT seviyesinde 6 kelime söylenir.
5. Hasta %50 doğru tekrarlıyorsa, maske 5 dB artırılır. Tekrar 6 kelime söylenir.
6. Bu süreci orijinal maske seviyesinden 15 dB yükselene kadar tekrarlayın. ( 5 dBlik 3 adım)
7. Hasta hala %50 doğru tekrarlıyorsa maskelenmiş eşik maskelenmemiş eşiğe eşittir. Kullanılan maske miktarıyla birlikte odyograma SRT eşiği yazılır.
8. Eğer hasta maske uygulandığında %50 tanıma elde edemezse maske sabit kalıp test kulağındaki konuşma sesi 5 dB artırılır ve 6 kelime söylenir.
9. Hasta %50 tanıma elde edinceye kadar devam edilir.
10. Hasta %50 yi yakaladığında maske 5 db artırılır ve 6 sözcük sunulur. Maske seviyesi başlangıç seviyesinden 15 db daha yüksek olana kadar bu işlemi tekrarlayın.

Kelime Ayırt Etme ve Diğer Suprathreshold Konuşma Testleri İçin Maskeleme

Konuşma odyometrisi sırasında maskeleme için gereken gürültü (maske) miktarını elde etmek için sıklıkla kullanılan bir kural vardır. Bu kurala göre test kulağındaki konuşma seviyesinden (SRT) 20 db daha düşük olan sesi test edilmeyen kulağa maske gürültüsü olarak gönderiyoruz.

Jerger , Hannley ve Yacullo’ya göre bu yöntem özellikle simetrik sensörinöral işitme kayıpları için ve asimetrik sensörinöral işitme kayıplarında zayıf olan kulağı test ederken daha iyi olan kulağı maskelemekte daha iyi sonuçlar verir. Bununla birlikte bu teknikle ne kadar maskeleme gürültüsü kullanacağını tahmin ettikten sonra yetersiz maskeleme veya aşırı maskeleme oluşup oluşmadığını da düşünmelisiniz. Özellikle test edilmeyen kulakta iletim tipi kayıp mevcutsa bu sorunlar ortaya çıkacaktır.

ÖRNEK : Maskeleme İkilemi

Burada bilateral iletim kaybı gözüküyor.

MMin  =   Presentation LevelTest Ear       –          IA        + Largest  Air-Bone GapNontestEar    +   10 dB

                     ↓(tahmini)                          ↓(insert)           ↓(500 Hz de)                      ↓(koruma faktörü)

           65 – 60 + 75 +10 =  90 dB HL

MMax =  BCTestEar   +      IA           –         5 dB   

                             ↓(insert)           ↓(koruma faktörü)

              0   +  60   –   5 dB  = 55 dB

Bu durumda 20 db düşme kuralını uygulayalım. İhtiyacımız olan minimum maske 90 iken aşırı maskeleme seviyesi 55 db çıkıyor. Bu durum maske ikilemi olarak adlandırılıyor.

                         65 dB (tahmini test kulağı SRTsi ) – 20 dB = 45 dB

45 db önemli ölçüde düşük maske oluyor ve 45 db bu örnekteki hasta için duyulamayacak seviyededir.

+Bir başka yaklaşımda kelime tanıma eşik maskesi için eğer maskeleme ihtiyacını belirlediyseniz, test edilmeyen kulağın SRT sine 10 db ekleyin ve plato için gerekli 15 db yi de üzerine koyun. Böylece şu formül ortaya çıkacaktır:  SRT

NontestEar    +  25 db

Konuşma Odyometrisinde Maksimum Maskeleme ve Aşırı Maskeleme

Konuşma odyometrisinde maksimum maskeleme ve aşırı maskeleme kuralları daha önce tartışılanlara benzerdir. Biri hariç : birinin test kulağının en iyi kemik iletimi eşiğine katılması.

Kemik İletim Yoluyla Konuşma Testinde Maskeleme Uygulaması

Kemik iletimi ile yapılan konuşma testleri hava iletimine nispeten nadir görülür. Kemik iletimli konuşma uyaranları için ne kadar maske kullanılacağı hesaplanırken oklüzyon etkisi de düşünülmelidir. Konuşma için ortalama tıkanma etkisi vibratör mastoiddeyken yaklaşık 6 db iken vibratör alındayken yaklaşık 9 db olarak kabul edilir (Klood ve Edgerton , 1977). Ancak bireysel değerler farklılık gösterebilir. Bu değişiklik nedeniyle, konuşma için tıkanma etkisi tonal uyaranlar için bireysel hasta bazında belirlenmesi önerilmektedir.

KAYNAKÇA

1. Handbook of clinical Audiology , Jack Katz , 86-109 sf
2. Essential of Audiology , Stanley A. Gelgand , 269-270 sf
3. audsim.com ( masking dilemma )
4. Speech audiometry ,Marianne van Zyl
5. Speech Audiometry : The Basics , Masking , & Advanced Speech Tests , Ozarks Technical Community Collage